01.01.1954 doğumluyum. Almanya’ya gelmeden önce Türkiye’de hizmet akdine bağlı olarak 569 günlük çalışmam var. 3031 günü de 3201 sayılı yasa çerçevesinde borçlandım ve borçlanma bedelini ödedim. Ancak bana SGK 1003,90 TL emekli aylığı bağlandı. Benimle aynı konumdaki emekliler 1.500, TL ile 1.600,- TL maaş alıyor, benim maaşım neden düşük? (Kamil O./ Ravensburg)
CEVAP: Maalesef siz de yanlış yönlendirme ve bilgilendirme ile yanlış borçlanma yapanlardansınız. Günde sizin durumunuzda olan en az bir kişi bize başvuruyor ve maaşının düşüklüğünü yaptığı borçlanma bedelinin azlığından kaynaklandığını düşünüyor.
Hemen belirtelim ki, SSK (4/a) kapsamında emekli aylığının hesaplanması bir çok parametreye bağlıdır. Borçlanma bedelinin asgari ve azami sınırlarda yapılması, borçlanılan veya çalışılan yıllar ile yaş faktörü bunlardandır. Diğer faktörler emekli maaşını bir oranda etkilese de asıl sorun borçlanılan dönemlerle ilgilidir. Bu nedenle bize müracaat eden vatandaşlarımıza ilk olarak emekli maaşlarını çekip çekmediklerini soruyoruz. Zira emekli maaşını çekmişlerse hukuken yapabileceğimiz çok sınırlı. Emekli maaşı çekilmediyse SGK’nın 2011/48 nolu genelgesine göre borçlanma işleminden vazgeçip iptal edilebiliyor ve yatırılan bedelin iadesi istenebiliyor.
SSK kapsamında emekli olanların emekli aylıkları üç dönemdeki aylık bağlama oranlarına göre belirlenmektedir. Aylık bağlama oranının (% 70) en yüksek olduğu dönem 1999 öncesi yapılan çalışmalar veya borçlanılan süreler karşılığı olan dönemdir. 1999 ile 2008 arasındaki sürelerde aylık bağlama oranı (% 65) bir miktar, 2008 sonrası dönemler için ise aşırı (% 50-35) bir şekilde düşme göstermektedir.
Siz borçlanma dilekçesinde sadece gün (Örn: 3031, 7200,3600 gibi) veya „yurtdışı hizmetlerimin / sürelerimin tamamı“ veya kısmi sözleşme aylığı alıyorsanız „Kısmi aylığımın tam aylığa çıkmasına yetecek asgari süre“ diye belirterek başvuru yaparsanız SGK borçlanmanızı en son yaptığınız çalışma veya süreden geri götürerek yapar. Mesela 2016 yılında yaptığınız borçlanmayı 2016 yılından geriye doğru olan süreler şeklinde hesaplar. Bu da 2000 ve 2008 sonrası sürelere denk geldiğinden maaşınız belirttiğiniz gibi düşük çıkar
Bu durumda yapılması gereken şey şayet emekli maaşınızın bağlanmasına rağmen bankadan henüz çekmediyseniz, yeni bir borçlanma yapabilmek için öncelikle bir dilekçe ile SGK’ya başvurup hatalı yapılan borçlanmayı iptal etmek ve yatırılan borçlanma bedellerinin iadesini istemesidir.
Daha sonra tekrar borçlanma talep dilekçesi vermelisiniz. Ancak bu defa dilekçenin 11. Bölümünde „Yurtdışı hizmetlerimin / sürelerimin tamamı“ veya „………. Gün“ (örn: 3031 gün) yerlerini işaretlemeyin. Ortada kısımdaki yere borçlanacağınız 1999 yılından önceki dönemi yazın ve karşısındaki kutucuğu işaretleyip Kuruma verin. Alacağınız maaş bu durumda diğer borçlanmasını doğru yapan emsalleriniz gibi olacaktır.
Avukat Şerif Yılmaz