APOSTİL NEDİR? HANGİ ÜLKELERDEN APOSTİL ŞERHİ İSTENMEZ?
Yabancı bir ülke resmi makamlarından alınan bir belge veya kararın Türkiye’de geçerli olabilmesi için o yabancı kararın (ör: mahkeme kararı) veya belgenin (ör: noter senedi) düzenlendiği ülkede bulunan Türk konsolosluğu veya makamı tarafından onaylanması (tasdiki) gerekir.
Örneğin Küba Devletinden aldığınız idari veya adli bir belgenin Türkiye’de hüküm ifade etmesi için bu resmi belgenin Küba’da bulunan Türk Büyükelçiliği veya Konsolosluğundan mutlaka onaylanması şarttır.
Bunun aksi de böyledir. Yani Türkiye’de alınan bir mahkeme kararı veya belge yabancı bir ülkede (ör: Almanya) geçerli olması için mutlaka o ülkenin Türkiye’deki konsolosluğu tarafından tasdik edilmesi şarttır.
Buna da örnek verirsek Türkiye’den alınan bir noter belgelesinin Kanada’da kullanılmak istenmesi halinde bu noter belgesinin Türkiye’deki Kanada Büyükelçiliğince mutlaka onaylanması gerekir.
İşte ülkeler yabancı kaynaklı bu belge ve kararların diğer ülkede geçerliliği konusunda bu kendi dış misyonlarınca onaylama şartını kaldırmak üzere 05.10.1961 tarihinde “Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Hakkındaki La Haye Sözleşmesi” adında bir çok uluslu sözleşme hazırlamışlar ve bu tasdik (onay) şartını kaldırmak istemişlerdir.
Bu sözleşmenin amacı; “Sözleşmeye taraf ülkelerden birinde düzenlenen resmi belgelerin diplomasi veya konsolosluk temsilcileri tarafından onaylanmadan yani bu prosedür atlanarak, sözleşmeye taraf diğer bir ülkede kullanılmasını sağlamaktır” şeklinde ifade edilmiştir. Diğer bir deyişle, sözleşmeye taraf ülkeler arasında kullanılacak resmi belgelerde vatandaşlara kolaylık getirilmekte.
Sözleşmeye göre taraf ülkelerde alınan karar ve belgeler diğer ülkede geçerli olması için kulanılacak ülke temsilciliğinin onayına gerek olmadan sadece belge veya kararı düzenleyen ülkenin yetkili makamınca tasdik ettiği ve adına “Apostil“ (tasdik) şerhi denilen şerhi verdiğinde diğer ülkede geçerli olacaktır. Bu manada şerh ile “Bu apostil ile birlikte bu evrak gerçek ve doğrudur, içeriği doğrudur. Uluslararası kullanılabilir” denmektedir.
APOSTİL SÖZLEŞMESİNE (1961 La Haye) HANGİ ÜLKELER DAHİLDİR?
- Bu sözleşmeye zaman içerisinde alfabetik sıraya göre;
1- Amerika Birleşik Devletleri
2- Almanya
3- Andora
4- Antigua ve Barbuda
5- Arjantin
6- Arnavutluk
7- Avustralya
8- Avusturya
9- Azerbeycan
10- Bahamalar - 11- Bahreyn
12- Barbados
13- Belarus
14- Belçika
15- Belize
16- İngiltere (Birleşik Krallık)
17- Bolivya
18- Bosna-Hersek - 19- Bostvana
20- Brezilya
21- Brunei Sultanlığı
22- Bulgaristan
23- Burundi
24- Cabo Verde
25- Cook Adaları
26- Çek Cumhuriyeti
27- Çin Halk Cumhuriyeti (Hong Kong ve Makou)
28- Danimarka
29- Dominika
30- Dominik Cumhuriyeti
31- Ekvador
32- El Salvador
33- Ermenistan
34- Estonya
35- Fas
36- Fiji
37- Finlandiya
38- Fransa
39- Grenada
40- Guatemala
41- Güney Afrika
42- Gürcistan
43- Hırvatistan
44- Hindistan
45- Hollanda
46- Honduras
47- İrlanda
48- İspanya
49- İsrail
50- İsveç
51- İsviçre
52- İtalya
53- İzlanda
54- Japonya
55- Karadağ (Montenegro)
56- Kazakistan
57- Kırgızistan
58- Kolombiya
59- Kore Cumhuriyeti (Güney Kore)
60- Kosova
61- Kosta Rika
62- Kuzey İrlanda
63- Lesotho
64- Letonya
65- Liberya
66- Lihtenştayn
67- Litvanya
68- Lüksemburg
69- Macaristan
70- Makedonya
71- Malavi
72- Malta
73- Marshall Adaları
74- Mauritius
75- Meksika
76- Moğolistan
77- Moldova
78- Monako
79- Namibya
80- Nikaragua
81- Niue
82- Norveç
83- Özbekistan
84- Panama
85- Paraguay
86- Peru
87- Polonya
88- Portekiz
89- Romanya
90- Rusya Federasyonu
91- Saint Kitts ve Nevis
92- Saint Lucia
93- Saint Vincent ve Grenadinler
94- Samoa - 95- San Marino
- 96- Sao Tome ve Principe
- 97- Seyşeller
- 98- Sırbistan
- 99- Slovakya
- 100- Slovenya
- 101- Surinam
- 102- Svaziland
- 103- Şili
- 104- Tacikistan
- 105- Tonga
- 106- Trinidad ve Tobago
- 107- Tunus
- 108- TÜRKİYE
- 109- Uruguay
- 110- Ukrayna
- 111- Umman
- 112- Vanautu
- 113- Venezuela
- 114- Yeni Zelanda
- 115- Yunanistan taraf olmuştur.
Listede görüldüğü gibi başta Suudi Arabistan, Ürdün, Kuveyt, Irak, Suriye gibi Arap ülkeleri başta olmak üzere Küba ve Kuzey Kore gibi sosyalist ülkeler, Madagaskar, Kenya, Çad, Gambiya gibi Afrika ülkeleri Tayland, Papua Yeni Gine gibi uzakdoğu ülkeleri sözleşmeye taraf olmamışlardır. Dolayısıyla bu ülkelerden alınan adli, idari veya ticari belgelerin geçerliliğinde (arada iki sözleşme olmadıkça) mutlaka o ülkedeki Türk dış temsilciliğinin onayı gerekecektir.
Türkiye ise bu sözleşmeyi, 8.5.1962 tarihinde imzalamış ve 20.06.1984 tarih ve 3028 sayılı Kanun ile onaylamış ve bu Kanun, 16.09.1985 gün ve 18517 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak, 29.09.1985 tarihinde Türkiye açısından yürürlüğe girmiştir.
APOSTİLE ŞERHİ NASIL OLUR? NERELERDEN ALINABİLİR?
Apostil şerhi kullanılacak belgeyi veya kararı düzenleyen ülkenin yetkili makamı tarafından sözleşmenin 4. maddesinde belirtildiği gibi bizzat belgenin veya buna eklenecek bir kâğıdın üzerine konulur. Şerh, istenilen dilde olabilir ancak tasdikin başlığı mutlaka Fransızca olarak yazılmak zorundadır.
Ülkeler ve hatta eyaletlere ayrılmış ülkelere göre Apostil verecek tasdik makamları farklılıklar göstermektedir. Örneğin Almanya’da mahkeme kararlarına ve Alman noter belgelerine o kararı veren mahkemenin veya Noter’in bağlı bağlı olduğu eyalet mahkemesi başkanı (Landgericht) Apostil şerhini verirken, Türkiye’de idari belgeler için; illerde Vali, vali yardımcısı veya Hukuk işleri müdürü, ilçelerde Kaymakam, adli belgeler için ise Ağır ceza mahkemesi bulunan mahkemelerdeki adli yargı Adalet komisyon başkanları tarafından APOSTİL şerhi verilmektedir.
Hangi ülkenin hangi tür belgeler için hangi yetkili makamlarının Apostil vereceği sözleşmeye üye ülkeleri de gösteren https://www.hcch.net/de/states/hcch-members internet sitesinden öğrenilebilirsiniz.
APOSTİL ŞERHİNE GEREK OLMAYAN ÜLKELER HANGİLERİDİR?
Zaman içerisinde Türkiye 1961 La haye sözleşmesine üye veya değil bazı ülkelerle yaptığı iki sözleşmelerle bu Apostil şerhi şartını da karşılıklı olarak kaldırmıştır.
Örneğin Türkiye ile AVUSTURYA arasında 01.03.1954 tarihli Hukuk Usulüne Dair Lahey Sözleşmesine ek olarak 16.09.1988 tarihinde yapılan anlaşmanın 15.maddesiyle “Her iki ülkenin birinde bir mahkeme veya noter tarafından düzenlenen veya tasdik edilen evrakın diğer ülkede yeniden tasdik edilmesine gerek yoktur” denilerek iki taraflı olarak Apostile şartını kaldırmışlardır. Dolayısıyla Avusturya mahkemesince verilen bir karar veya Avusturya noterince düzenlenen bir evrak Apostil şerhi alınmadan sadece Türkçeye tercüme edilerek ve bu tercümenin tasdiki ile Türkiye’de geçerli olacaktır.
Türkiye ayrıca Avusturya dışında;
12.04.1988 tarihli sözleşmenin 13.maddesi ile POLONYA,
06.06.1988 taihli sözleşmenin 13.maddesiyle MACARİSTAN,
10.09.1999 tarihli sözleşmenin 12.maddesiyle HIRVATİSTAN,
19.09.1999 tarihli sözleşmenin 7.maddesiyle LİTVANYA,
07.02.1990 tarihli sözleşmenin 7.maddesiyle KUVEYT, (1961 La Haye sözleşmesine taraf değil)
23.06.1994 tarihli sözleşmenin 14.maddesiyle ÖZBEKİSTAN,
15.03.1995 tarihli sözleşmenin 14.maddesiyle ARNAVUTLUK,
04.04.1996 tarihli sözleşmenin 14.maddesiyle GÜRCİSTAN,
06.05.1996 tarihli sözleşmenin 14.maddesiyle TACİKİSTAN,
15.12.1997 tarihli sözleşmenin 14.maddesiyle RUSYA FEDERASYONU,
23.11.2000 tarihli sözleşmenin 13.maddesi ile UKRAYNA,
11.07.2001 tarihli sözleşmenin 14.maddesiyle MAKEDONYA,
05.06.2013 tarihli sözleşmenin 15 ve 22.maddeleri gereğince SIRBİSTAN,
17.07.1997 tarihli sözleşmenin 8.maddesi gereğince (sadece mahkemeler nezdinde kullanılacak evraklar için) KAZAKİSTAN,
02.11.1992 tarihli sözleşmenin 12.maddesiyle (sadece adli makamlar önündeki işlemlerde) AZERBAYCAN ile de ikili sözleşmeler yaparak karşılıklı olarak Apostil şerhi/belge tasdik şartını kaldırmıştır.
Ayrıca 1961 La Haye sözleşmesine taraf olmayan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ile Türkiye arasında yapılan ve 07.01.2003 günlü Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Adalet ve İçişleri alanında işbirliği anlaşmasının 27/2 maddesi gereğince de karşılıklı olarak belge tasdik muafiyeti getirilmiştir.
Türk hukuku ile ilgili her konuda (Türkiye’den emeklilik dahil) yüzyüze veya telefonla SÖZLÜ danışma hizmetimiz Alman RVG ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre ÜCRETE tabidir.
Av. Şerif YILMAZ